ဒၢးလၢ တၢ်ဘှ့ၣ်တၢ်ဘှီၣ်အဂီၢ်

နမ့ၢ်အဲၣ် တၢ်ဘှ့ၣ်တၢ်ဘှီၣ်န့ၣ်, နကဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး ဒၢးအိၣ်ဝဲတဖျၢၣ် ဖဲဝ့ၢ်မ့ၣ်နံၣ်ယၤပိလ့း(စ) (Minneapolis), ကီၢ်စဲၣ်မ့ၣ်နံၣ်စိထၣ် (Minnesota)န့ၣ်လီၤ. ဒၢးတဖျၢၣ်အံၤ ဆူးသဝံးကွံာ်ဒီး မၤဆံးလီၤစှၤလီၤ တၢ်ကလုၢ်အသီၣ်တဖၣ်ခဲလၢာ် တုၤ မျးကယၤ ၉၉.၉၉ န့ၣ်လီၤ. အီၣ်ဖံ(လ)အတၢ်မၤကွၢ်တၢ်သူၣ်ထီၣ် (Orfield Laboratories) လၢတၢ်သီၣ်တၢ်သဲတအိၣ်ဘၣ်အံၤန့ၣ် အမံၤဟူသၣ်ဖျါလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် ဒ်အမ့ၢ် “တၢ်လီၢ်အဘှ့ၣ်ဘှီၣ်ကတၢၢ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢ” အံၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအသးအိၣ်လဲၤခီဖျိ ကွၢ်တၢ်လီၢ်ဖဲတၢ်သီၣ်တၢ်သဲ တအိၣ်တတီၤအံၤန့ၣ် ကဘၣ်ဆ့ၣ်နီၤဝဲ ဒ်သိးတၢ်သးကဒံကဒါ အသုတအိၣ်ထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်ကလုၢ်အသီၣ်အသဲတအိၣ်ဘၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအအိၣ်ဆိးကွၢ်ဝဲလၢ ဒၢးပူၤအံၤတဖၣ် အါန့ၢ် (၄၅) မံးနံးန့ၣ် တအိၣ်ဘၣ်နီတဂၤဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

ပှၤလၢအလိၣ်ဘၣ် တၢ်ဘှ့ၣ်တၢ်ဘှီၣ်ဒ်သိးအံၤန့ၣ် အိၣ်ဒၣ်ထဲ ပှၤစှၤဂၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တဘျီဘျီ ပဆၢမိၣ်န့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဘှ့ၣ်တၢ်ဘှီၣ် တဆံးတက့ၢ်ဖိ, ဖဲဟီၣ်ခိၣ်ချၢအံၤလၢအသီၣ်သဲဒီး အတၢ်ဖံးတၢ်မၤအါတဖျၢၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကစီၣ်တဖၣ်လၢ ပကွၢ်အီၤ ဒီးကမျၢၢ်ဂ့ၢ်ဝီတၢ်ကစီၣ် (social media) လၢပစူးကါတဖၣ်န့ၣ် ဟဲစိာ်န့ၢ်ပှၤ တၢ်ကလုၢ်အသီၣ် အကလုာ်ကလုာ် ဒ်သိးကထုးန့ၢ်ပသးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကစီၣ်အါတက့ၢ်န့ၣ် အိၣ်ပှဲၤဒီးတၢ်ကတိၤ ဒီးတၢ်အက့ၢ်အဂီၤတဖၣ်လၢ…

တၢ်ကူထီၣ်သိးထီၣ် တၢ်ဆီၣ်လီၤသး

လၢကွဲၤထံၣ်ဟူတၢ်ဂီၤရဲၣ် “တၢ်မၤမူဒါခိၣ်လၢ အဃုသ့ၣ်ညါခူသူၣ်တၢ်” (Undercover Boss) အပူၤ, ခီပနံၣ်လၢအဆါ တၢ်အီၣ်လီၤသကၤဆၢတဖၣ် အ CEO (ပှၤအခိၣ်လၢ လီၢ်လၤအထီကတၢၢ်လၢခီပနံၣ်တခါအပူၤ)န့ၣ် ကူသိးထီၣ်ဝဲ ပှၤတူၢ်လိာ်စ့ တၢ်မၤအကူအသိး (Uniform) ဒီးတၢ်ကယၢကယဲအမဲာ်, ဒီးလဲၤမၤဝဲလၢ ခီပနံၣ်အကျးတဖၣ် အကျါတဖျၢၣ်, ဒ်ပှၤမၤတၢ်ဖိ “အသီ”တဂၤန့ၣ်လီၤ. အတၢ်ကွၢ်စိတခီ မ့ၢ်ဝဲဒ်သိး ကထံၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်အသး မၤအသးနီၢ်နီၢ်လၢ ကျးအပူၤန့ၣ်လီၤ. လၢအတၢ်ကွၢ်ထံကွၢ်ဆးဒီး ထံၣ်န့ၢ်တၢ်တဖၣ်အဖီခိၣ်န့ၣ်, အဝဲမၤလိၤမၤဘၣ်က့ၤဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တနီၤ လၢကျးဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.

ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး “ဒိးန့ၢ်ကုၢ်အက့ၢ်အဂီၤ” (ဖံလံးပံၤ ၂:၇), ဒ်သိးကဃုန့ၢ်ကျဲကပူၤ လၢပတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. အဝဲကဲထီၣ် ပှၤကညီတဂၤ, လဲၤတၢ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢ, သိၣ်လိပှၤလၢယွၤအဂ့ၢ်, ဒီးလၢခံကတၢၢ် ဒိးသံအသးလၢထူၣ်စုညါအလိၤ လၢပတၢ်ဒဲးဘးတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ(:၈). တၢ်ဟ့ၣ်လီၤသးအံၤ ဒုးနဲၣ်ဖျါထီၣ်ခရံာ် အတၢ်ဆီၣ်လီၤသးန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ဒိကနၣ်အပူၤ, အဝဲဟ့ၣ်လီၤအသးသမူ ဒ်တၢ်ဒဲးဘးအတၢ်လုၢ်တၢ်ပာ်အသိးန့ၣ်လီၤ. အဝဲအိၣ်မူဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢ ဒ်ပှၤပိာ်ခွါ တဂၤအသိး, ဒီးလဲၤခီဖျိဝဲ တၢ်လၢပလဲၤခီဖျိ, ဒ်နၤနၤယၤယၤအသိးန့ၣ်လီၤ.

ဒ်ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ်လၢ…

တၢ်ကျၢၢ်ဘၢ တၢ်ဒဲးဘး

ထွံၣ်ဖိ ဝ့စတၢၣ် (Winston) န့ၣ် သ့ၣ်ညါဝဲလၢ အတဘၣ်အ့ၣ်ဟးဂီၤ ခီၣ်ဖံးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, အဝဲကူၣ်ဝဲ ကျဲလၢ ကလံၣ်ကလီတၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအံၤ ပကိးအီၤလၢ တၢ်မၤခူသူၣ်တၢ် (slow-walking) (တၢ်ထုးယံာ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ပမၤတၢ်တမံၤမံၤ ဖဲလၢ ပှၤတပာ်သူၣ်ပာ်သးအကတီၢ်)န့ၣ်လီၤ. ဖဲပှၤတပာ်သူၣ်ပာ်သးအဆၢကတီၢ် ဝ့စတၢၣ် မ့ၢ်ထံၣ်ဝဲ ခီၣ်ဖံးလၢ ပှၤစူးကွံာ်အီၤတခိၣ်ခိၣ်န့ၣ်, လဲၤဝဲဆူ ခီၣ်ဖံးအဝဲန့ၣ်ဒီး ကအ့ၣ်စိာ်လဲၤတၢ်ကယီကယီဖိန့ၣ်လီၤ. ပှၤမ့ၢ်တထံၣ်ထွဲဘၣ်နီတဂၤဘၣ်န့ၣ်ဒီး ကလဲၤစိာ် ဟးထီၣ်တုၤဟံၣ်အချၢန့ၣ်လီၤ. "မိမိၢ်ဧၢ, ဝ့စတၢၣ် စိာ်ခူသူၣ် နခီၣ်ဖံးဆူ တြဲၤအချၢလံ".

ဒ်သိးကစၢ်ယွၤတထံၣ်သ့ၣ်ညါအဂီၢ် ဘၣ်တဘျီဘျီ ပဆိကမိၣ်လၢ ပမၤခူသူၣ် ပတၢ်ဒဲးဘး ကသ့ကန့ၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်လ့ပစီ ကဟဲဝဲ ဒ်သိးပဆိကမိၣ် ကစၢ်ယွၤတမ့ၢ် ကသ့ၣ်ညါဝဲဒၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤကမၣ် တၢ်တမံၤဂ့ၤ တမံၤဂ့ၤ ပကဆိကမိၣ်လၢ တမ့ၢ်တၢ်အကါဒိၣ်ဝဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ဒ်ဝ့စတၢၣ်အသိး, ပတၢ်ဃုထၢမၤတၢ်တဖၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်ဘၣ်ယွၤအသးတဖၣ်လီၤန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါအါန့ၢ် တၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဒ်စီၤအၤဒၣ် ဒီးနီၢ်အံၣ်အုလၢ တၤသၣ်လီၢ်အပူၤအသိး,…

တၢ်မၤ, တၢ်လၢအဘၣ်

လံာ်ပရၢဖိတဘ့ၣ် အိၣ်ဟဲလၢ ပှၤလီၤဃိာ်ဖိ ကၠ့စၢၣ်(Jason)န့ၣ် ဒုးကဲထီၣ် တၢ်ကမၢကမၣ်လၢ ယမါသးဘိဒီးယၤန့ၣ်လီၤ. ပကွၢ်လုၢ်ဒိၣ်ထီၣ် ထွံၣ်ဆံးဆံးဖိတဖၣ် ဒ်သိး ကကဲထီၣ် ထွံၣ်လၢ အမၤဂ့ၤမၤစၢၤပှၤ နီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၤတလၢတပှဲၤတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ထွံၣ်ဖိတဖၣ်အကျါတဒုန့ၣ် တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်ယုၤအီၤ တၢ်လၢခံတပတီၢ် ဒီးဘၣ်တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိအီၤလၢ ပှၤလီၤဃိာ်ဖိတဖၣ် လၢအသ့ၣ်ညါမၤလိဘၣ် တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်ယုၤ ထွံၣ်ဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ကၠ့စၢၣ်အလံာ်ပရၢဖိ ပာ်ဖျါဝဲ, အတၢ်သူၣ်အုးသးအုးဝဲဒၣ်လၢ အတၢ်အိၣ်မူအပူၤကွံာ်အဂီၢ်, ဝံၤန့ၣ်ဒီးစံးဝဲ "စနံးခၢၣ်(Snicker) မ့ၢ်ထံၣ်တဆံနွံဒုတဒုလၢ ယဘၣ်သိၣ်လိတ့ၢ်တဖၣ်အကျါတဒု ဒီးအဝဲမ့ၢ်ထွံၣ်မိၢ်ဖိတဒုလၢ အဂ့ၤကတၢၢ်တဒုန့ၣ်လီၤ. ဖဲယထံၣ်ဘၣ်အကွၢ်ထီၣ်တၢ်ဆူ ယအိၣ်န့ၣ်, ယသးကလၢၢ်ဘၣ် ဒ်သိး, အကတၢၢ်န့ၣ် ယမၤဘၣ်တၢ်လၢ အဘၣ်တမံၤလံန့ၣ်လီၤ".

တမ့ၢ်ထဲကၠ့စၢၣ်တဂၤဧိၤဘၣ်. ပဝဲကိးဂၤစ့ၢ်ကီး ပအိၣ်ဒီး တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသး န့ၣ်လီၤ. ကီၢ်ယူဒၤအစီၤပၤ စီၤမနၤရှ့ၤဒၣ်လဲာ် အိၣ်ဒီး တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသး အါမးန့ၣ်လီၤ. ၂ ကွဲး ၃၃ ပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်မၤအၢအၢသီသီတဖၣ်, အဆၢဖိ ၃ ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဘှီထီၣ် တၢ်လုၢ်လီၢ်တဖၣ် လၢအပာ်ဖျါထီၣ်…

ယတၢ်ပညိၣ်တၢ်တိာ် မ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်

ဟါရိၣ် (Harold) စံးဝဲဒၣ်, “ယမ့ၢ်ခွါကမဲ ဒီးယအိၣ်ဘှံးလၢတၢ်ဖံးတၢ်မၤ, ယဖိတဖၣ်အတၢ်မၤအါလၢ အဟံၣ်ဖိဃီဖိဒၣ်ဝဲ, ဒီးမုၢ်ဃ့ၢ်လီၤတၢ်ဘှ့ၣ်တၢ်ဘှီၣ်အကတီၢ်န့ၣ် ယဘၣ်မၤလၢာ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ဘၣ်ကွၢ်ကီဒၣ် တၢ်အကဒုတဖၣ်လၢ တၢ်အဒူၣ်လိၤန့ၣ်လီၤ. ယသးပူၤယတူၢ်ဘၣ် ဒ်သိးယတဂိာ်တသီၣ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.” အဝဲစံးဘၣ်အဖိမုၣ်တလီၢ်လီၢ်လၢ “ယသးပှၢ်လံ, ဒီးယအိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤတ့ၢ်လံတၢ်အိၣ်မူ လၢလၢပှဲၤပှဲၤလံ. ယတၢ်တိာ်, တၢ်ပညိၣ်တဖၣ် တအိၣ်လီၤလီၤဆီဆီလၢၤဘၣ်. ကစၢ်ယွၤမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးကိးက့ၤယၤဒီး ကိးဝဲသ့ကိးဆၢကတီၢ်ဒဲးလံ န့ၣ်လီၤ.”

ဘၣ်တနံၤ မုၢ်ဃ့ၢ်လီၤအဆၢကတီၢ်န့ၣ် ဖဲအစံးကတိၤလိာ်သးဒီး ပှၤအိၣ်လၢအဟံၣ်အဃၢၤဝံၤ ဟါရိၣ်အတၢ်ဆိကမိၣ်တဖၣ် ဆီတလဲကွံာ် အသးန့ၣ်လီၤ. ဟါရိၣ်စံးဝဲလၢ “ပှၤအိၣ်လၢ ယဟံၣ်အဃၢၤတဂၤ, အတၢ်ဂ့ၢ်ကီအိၣ်ဒီးအဖိတဖၣ်အဃိ ယဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ်လၢအဂီၢ် န့ၣ်လီၤ. လၢခံန့ၣ်ယဟ့ၣ်ခီဟ့ၣ်နီၤလီၤတၢ်သးခုကစီၣ်ဆူအအိၣ် ဒီးတၢ်မၤအသးအံၤန့ၣ် ယနၢ်ပၢၢ်လၢယအိၣ်ဒံးဒီးတၢ်တိာ်တၢ်ပညိၣ် အဖၢမုၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအတနၢ်ဟူဒံးဘၣ်ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအဂ့ၢ် မ့ၢ်အိၣ်တဘျီလၢ်လၢ်, ယကဘၣ်စံးကတိၤဒုးသ့ၣ်ညါအဝဲသ့ၣ်လၢ တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤကစၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.”

လၢမုၢ်ဆ့ၣ်မုၢ်ဂီၤ ညီနုၢ်တၢ်ထံၣ်လိာ်သးအကတီၢ် ဟါရိၣ်သူဝဲအတၢ်အိၣ်မူ ခီဖျိနီၤဟ့ၣ် အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်ဆူ ပှၤအိၣ်လၢအဟံၣ်အဃၢၤတဂၤအဃိ ပှၤတဂၤအံၤအတၢ်အိၣ်မူ ဆီတလဲအသးန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအသးဒ်သိးအံၤအဂ့ၢ်န့ၣ် လံာ်၂တံၤမသ့း အဆၢဒိၣ် ၁ အပူၤ စီၤပီလူးပာ်ဖျါဝဲ ပိာ်မုၣ်ခံဂၤ…